Ευφορβία (Euphorbia) Ευφορμπία

Οικογένεια: Ευφορβίδες (Euphorbiaceae)

Κοινά ονόματα: Ευφορμπία, γαλατσίδα, φλόμος, φλομάκι, τσαλαπίδι, γαλατοστιβιά, κουκουλοαφάνα, αγλέουρας, τιθύμαλλο, τιθόμαλλο, πελαγίδα

Το συγκεκριμένο γένος φυτών περιλαμβάνει περίπου 2000 είδη ευφορβιών, τα οποία παρουσιάζουν εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία όσον αφορά την εμφάνιση και τις ιδιότητες τους. Στο γένος αυτό μπορούμε να βρούμε Ευφορβία (Ευφορμπία) με ποώδη και φρυγανώδη μορφή, καθώς και είδη που μπορεί να είναι ετήσια, διετή ή πολυετή. Επιπλέον, υπάρχουν ευφόρβια που είναι θαμνώδη, αειθαλή, δηλαδή διατηρούν τα φύλλα τους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ή φυλλοβόλα, τα οποία ρίχνουν τα φύλλα τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Μερικά από τα είδη αυτού του γένους των ευφορβιών ανήκουν στην κατηγορία των παχύφυτων ή χυμωδών φυτών, δηλαδή είναι φυτά που αποθηκεύουν νερό στους ιστούς τους για να μπορούν να επιβιώσουν σε ξηρές συνθήκες. Τα ποώδη ή φρυγανώδη ευφόρβια είναι γενικά πολύ ανθεκτικά, ικανά να επιβιώνουν σε δύσκολες συνθήκες περιβάλλοντος, γεγονός που τα καθιστά κατάλληλα για καλλιέργεια σε περιοχές με έντονη ξηρασία ή χαμηλές θερμοκρασίες. Από την άλλη πλευρά, τα θαμνώδη είδη και τα παχύφυτα της οικογένειας των ευφορβιών είναι πιο ευαίσθητα, ειδικά όσον αφορά το κρύο. Τα φυτά αυτά χρειάζονται πιο ζεστό κλίμα για να αναπτυχθούν σωστά, και στις βόρειες περιοχές με πιο ψυχρούς χειμώνες μπορούν να καλλιεργηθούν μόνο σε προστατευμένο περιβάλλον, όπως σε θερμοκήπια, ή σε εσωτερικούς χώρους όπου η θερμοκρασία μπορεί να ελέγχεται.

Τα ευφόρβια είναι φυτά με παγκόσμια κατανομή, καθώς απαντώνται σε όλες τις ηπείρους και σχεδόν σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη, από τις τροπικές ζώνες μέχρι τα πιο ψυχρά κλίματα. Αυτή η ευρεία εξάπλωση δείχνει την προσαρμοστικότητά τους σε διαφορετικά περιβάλλοντα, από ξηρές και άνυδρες περιοχές έως υγρά και δροσερά οικοσυστήματα. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των φυτών του γένους των ευφορβιών είναι ο χυμός τους, ο οποίος είναι άσπρος και γαλακτώδης. Ο χυμός αυτός μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνος, καθώς σε πολλές περιπτώσεις, η επαφή με αυτόν τον χυμό μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς, δερματικές αντιδράσεις ή ακόμα και εγκαύματα. Πολλά από τα ευρωπαϊκά είδη του γένους ευφόρβια έχουν χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα για φαρμακευτικούς σκοπούς. Στην Ελλάδα, πολλά είδη ευφόρβιας είναι γνωστά με διάφορες κοινές ονομασίες, όπως φλόμοι, γαλατόχορτα ή γαλατσίδες.

Ευφορβία είδη

Ετήσια και διετή είδη

Ευφορβία η ετερόφυλλος (Euphorbia he hylla)

Πρόκειται για ένα ετήσιο φυτό που προέρχεται από την Κεντρική Αμερική και ξεχωρίζει για την εντυπωσιακή του εμφάνιση. Το ύψος του φτάνει περίπου τα 60 εκατοστά, και ανήκει στην κατηγορία των ημιανθεκτικών φυτών, πράγμα που σημαίνει ότι αντέχει σε αρκετά κλίματα, αλλά μπορεί να χρειαστεί κάποια προστασία σε ακραίες καιρικές συνθήκες. Τα φύλλα του έχουν ένα έντονο πράσινο χρώμα και είναι ωοειδή έως λογχοειδή. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι ενώνονται σχηματίζοντας ένα σπόνδυλο πλάτους περίπου 10 εκατοστών. Αυτός ο σπόνδυλος περιβάλλει την ταξιανθία του φυτού, η οποία είναι εντυπωσιακά χρωματισμένη με αποχρώσεις του κρεμεζί και του πορτοκαλί.

Ευφορβία η λαθυρίς (Euphorbia lathyrus)

Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκής προέλευσης είδος ευφορβίας, το οποίο συναντάται ευρέως στην άγρια φύση. Φτάνει σε ύψος μέχρι και ένα μέτρο και είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στις περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι ταξιανθίες του, δηλαδή τα άνθη που αναπτύσσονται σε ομάδες, περιβάλλονται από κίτρινα βράκτεια φύλλα.

Τα άνθη αυτά ανοίγουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, συνήθως στους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Το φυτό αυτό πολλαπλασιάζεται με φυσικό τρόπο μέσω των σπόρων του, γεγονός που του επιτρέπει να εξαπλώνεται εύκολα. Στο παρελθόν, είχε ευρεία χρήση στην παραδοσιακή ιατρική και θεωρούνταν σημαντικό φαρμακευτικό βότανο.

Ευφορβία η περιθωριακή (Euphorbia marginata)

Το φυτό αυτό είναι ετήσιο, πράγμα που σημαίνει ότι ολοκληρώνει τον κύκλο ζωής του μέσα σε ένα μόνο έτος, από τη βλάστηση μέχρι την άνθιση, και στη συνέχεια πεθαίνει. Κατάγεται από τη Βόρεια Αμερική, γεγονός που του επιτρέπει να προσαρμόζεται καλά σε περιοχές με ήπια έως και ψυχρά κλίματα. Είναι ένα σχετικά μικρό σε μέγεθος φυτό, με το ύψος του να φτάνει περίπου τα 50 εκατοστά, αλλά παρά το μικρό του μέγεθος, εντυπωσιάζει με την πλούσια και θυσανώδη εμφάνισή του. Η θυσανώδης αυτή δομή σημαίνει ότι τα φύλλα του είναι πυκνά τοποθετημένα και δημιουργούν έναν πλούσιο όγκο, που θυμίζει θάμνο. Αυτό το είδος ευφορβίας καλλιεργείται κυρίως για τα εξαιρετικά φύλλα του, τα οποία είναι η κύρια πηγή της καλλωπιστικής του αξίας. Σε αντίθεση με τα λουλούδια του, τα οποία είναι μάλλον μικρά και ασήμαντα, με ωοειδές σχήμα και λαμπρό πράσινο χρώμα, τα φύλλα του ξεχωρίζουν πραγματικά. Καθώς το φυτό αναπτύσσεται, τα φύλλα του περνούν από ένα είδος μεταμόρφωσης: από τη λαμπρή πράσινη απόχρωση αποκτούν εντυπωσιακές ποικιλόχρωμες αποχρώσεις, με τις άκρες τους να γίνονται λευκές.

Θαμνώδη είδη

Ευφορβία η λαμπρά (Euphorbia fuigens)

Ο θάμνος αυτός είναι φυλλοβόλος και κατάγεται από το Μεξικό, μια περιοχή γνωστή για την πλούσια βιοποικιλότητα της χλωρίδας της. Το ύψος του ξεπερνά ελαφρώς το 1 μέτρο, κάνοντάς τον έναν σχετικά χαμηλό θάμνο. Η μορφή του είναι θυσανώδης, δηλαδή τα κλαδιά του και το φύλλωμά του αναπτύσσονται με τέτοιον τρόπο που δημιουργούν μια πυκνή, πολυδιάστατη δομή. Τα κλαδιά του είναι λεπτά, εύκαμπτα, και διακλαδίζονται σε διάφορες κατευθύνσεις. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ενώ πολλά άλλα φυτά χάνουν τη λάμψη τους, αυτός ο θάμνος γίνεται ιδιαίτερα εντυπωσιακός, καθώς σχηματίζει μακριούς βότρεις με έντονα κόκκινα βράκτεια, που φτάνουν σε μήκος έως και 30 εκατοστά.

Ευφορβία η κομψοτάτη (Euphorbia pulcherrima) Αλεξανδρινό (Το λουλούδι των Χριστουγέννων) Ποϊνσέτια

Το είδος αυτό γνωστό σαν Αλεξανδρινό (Το λουλούδι των Χριστουγέννων) ή Ποϊνσεττία η κομψοτάτη (Poinsettia pulcherrima), είναι γνωστή στην Ευρώπη σαν «χριστουγεννιάτικο άστρο» και στην Κύπρο σαν «γλώσσα το διαβόλου». Αυτός ο εντυπωσιακός θάμνος έχει καταγωγή από το Μεξικό, όπου ευδοκιμεί σε θερμά κλίματα. Το ύψος του κυμαίνεται μεταξύ 1,5 και 2 μέτρων, καθιστώντας τον αρκετά μεγαλόσωμο για έναν θάμνο. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, ωοειδή ή ελλειπτικά σε σχήμα, προσδίδοντας στο φυτό μια πλούσια και θυσανώδη όψη. Η πραγματική ομορφιά της Ποϊνσεττίας βρίσκεται στις ταξιανθίες της, που είναι ένας συνδυασμός μικρών, κίτρινων λουλουδιών, τα οποία ωστόσο δεν τραβούν τα βλέμματα όσο τα μεγάλα, πολύχρωμα βράκτεια που τα περιβάλλουν. Τα βράκτεια αυτά, στο τυπικό κόκκινο χρώμα, μπορεί να φτάνουν σε μήκος έως και 30 εκατοστά. Παρόλο που το κόκκινο είναι το πιο γνωστό χρώμα των βρακτείων της Ποϊνσεττίας, υπάρχουν και ποικιλίες που παρουσιάζουν βράκτεια σε άλλα χρώματα, όπως λευκό και ροζ.

Ευφορβία η λαμπρά ή Αγκάθι του Χριστού (Euphorbia milii ή Euphorbia splenchery)

Γνωστό και σαν ευφορβία η μίλειος (Euphorbia milii) ή Αγκάθι του Χριστού, είναι ένας ημιέρπων θάμνος που ξεχωρίζει για την εντυπωσιακή του εμφάνιση και την ιδιαίτερη δομή του. Το όνομα Αγκάθι του Χριστού οφείλεται στον θρύλο ότι αυτό το φυτό χρησιμοποιήθηκε ως το αγκαθωτό στέμμα που φορούσε ο Ιησούς στη σταύρωση του.

Είναι ένα φυτό που μπορεί να φτάσει σε πλάτος 30 έως 60 εκατοστά. Τα κλαδιά της είναι λεπτά, αλλά συχνά σκληρά και αγκαθωτά ενώ στην κορυφή αυτών των κλαδιών, αναπτύσσονται τα φύλλα της, τα οποία είναι ωοειδή έως λογχοειδή σε σχήμα Οι ταξιανθίες της Ευφορβίας εμφανίζονται στο ανώτερο τμήμα του στελέχους και περιβάλλονται από μεγάλα, κόκκινα καρδιόμορφα βράκτεια.

Πολυετή ποώδη και φρυγανώδη είδη

Ευφορβία η δισαδενώδης (Euphorbia bigian 2)

Γνωστή και σαν Ευφορβία η άκαμπτος (Euphorbia rigida), είναι ένα φρυγανώδες είδος, που κατάγεται από την Ελλάδα, και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της μεσογειακής χλωρίδας. Η Ευφορβία η άκαμπτος φτάνει σε ύψος περίπου 50 εκατοστών, γεγονός που την καθιστά μεσαίου μεγέθους για έναν φρυγανώδη θάμνο, και διακρίνεται για την όρθια και στιβαρή μορφή της. Το φυτό έχει χαρακτηριστικά πορφυροπράσινα φύλλα, ενώ οι ταξιανθίες της φτάνουν σε μήκος περίπου τα 12 εκατοστά, και το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό τους είναι τα κίτρινα βράκτεια που τις περιβάλλουν. Το φυτό ανθίζει από τα τέλη Ιανουαρίου ως τους μήνες Απρίλιο και Μάιο.

Ευφορβία η χαρακίας (Euphorbia characias)

Το φυτό αυτό είναι ένα φρυγανώδες είδος που φτάνει σε ύψος περίπου ενός μέτρου και κατάγεται από την Ευρώπη. Χαρακτηρίζεται ως φρυγανώδες λόγω της πυκνής, χαμηλής βλάστησής του και της ανθεκτικότητάς του σε δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η ξηρασία και οι φτωχοί σε θρεπτικά στοιχεία εδαφικοί τύποι. Αυτό το φυτό αναπτύσσεται φυσικά και σε αυτοφυή κατάσταση, ιδιαίτερα σε περιοχές με ήπιο κλίμα. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φυτού είναι η δυνατή μυρωδιά που αναδίδει. Σε περιοχές με ήπιο χειμώνα, το φυτό είναι αειθαλές, διατηρώντας τα φύλλα του κατά τη διάρκεια όλου του έτους. Τα φύλλα του φυτού είναι μακρουλά και διατεταγμένα κατά μήκος των βλαστών του. Την άνοιξη, το φυτό παράγει εντυπωσιακές σκιαδιοειδείς ταξιανθίες, οι οποίες σχηματίζονται στην κορυφή των βλαστών. Οι ταξιανθίες αυτές είναι κίτρινου χρώματος και προσδίδουν μια έντονη χρωματική αντίθεση στο πράσινο φύλλωμα του φυτού. Οι βράκτεις που περιβάλλουν τις ταξιανθίες είναι σκληρά και προστατευτικά.

Ευφορβία η κυπαρισσίας (Euphorbia cyparissias)

Το συγκεκριμένο φυτό είναι ευρέως διαδεδομένο στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, όπου το συναντάμε σε διάφορες περιοχές, τόσο σε καλλιεργημένη όσο και σε αυτοφυή μορφή. Πρόκειται για ένα πολυετές και ποώδες φυτό. Το ύψος του φτάνει τα 30 περίπου εκατοστά, ενώ η χαμηλή του ανάπτυξη και η πυκνή του βλάστηση το καθιστούν ιδανικό για χρήση ως φυτό επικαλύψεως. Κατά την περίοδο Απριλίου έως Μαΐου, το φυτό μπαίνει σε πλήρη ανθοφορία. Οι ταξιανθίες του είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές και εμφανίζονται στην κορυφή των βλαστών. Αυτές οι ταξιανθίες είναι ενωμένες σε σκιάδια, τα οποία σχηματίζουν μια διάταξη παρόμοια με ομπρέλα, με πολλά μικρά άνθη να συγκεντρώνονται σε ομάδες. Τα άνθη είναι κιτρινοπράσινα.

Ευφορβία η γκριφφίθειος (Euphorbia griffithii)

Το συγκεκριμένο φυτό ανήκει στα ποώδη είδη και κατάγεται από την περιοχή των Ιμαλαΐων, έναν τόπο πλούσιο σε βιοποικιλότητα. Το ύψος του φτάνει περίπου το 1 μέτρο. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του είναι τα φύλλα του, τα οποία έχουν ένα ζωηρό, έντονο πράσινο χρώμα, ενώ το σχήμα τους προσθέτει μια ιδιαίτερη ομορφιά στο φυτό. Η υφή τους είναι συνήθως απαλή, και το φύλλωμα είναι πυκνό. Οι ταξιανθίες του, που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού, δηλαδή τους μήνες Μάιο με Ιούνιο, αποτελούνται από μικρά, κίτρινα λουλούδια. Αυτά τα λουλούδια αν και είναι μικρά, ξεχωρίζουν λόγω της έντονης αντίθεσης που δημιουργούν με τα κόκκινα βράκτεια, τα οποία τα περιβάλλουν.

Ευφορβία η μυρσινίτης (Euphorbia myrsinitis)

Το φυτό αυτό είναι ένα μικρό αλλά εντυπωσιακό είδος, το οποίο έχει την καταγωγή του από τη νότια Ευρώπη. Το ύψος του φτάνει τα 15 εκατοστά. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτού του φυτού είναι τα έρποντα στελέχη του. Τα στελέχη αυτά εκτείνονται οριζόντια κοντά στο έδαφος και έχουν την ικανότητα να καλύπτουν την επιφάνεια γύρω από το φυτό, δημιουργώντας ένα πυκνό και ενιαίο στρώμα φυλλώματος. Τα φύλλα της ευφορβίας αυτής είναι σαρκώδη, ενώ το χρώμα τους περιγράφεται ως τεφρογάλανο, δηλαδή ένα μείγμα γκριζοπράσινου ή ασημοπράσινου. Η περίοδος άνθισης του φυτού αυτού ξεκινά στις αρχές της άνοιξης. Οι ταξιανθίες που εμφανίζονται εκείνη την εποχή είναι μικρές αλλά γοητευτικές. Τα άνθη, αν και μικροσκοπικά, περιβάλλονται από κίτρινα βράκτεια, τα οποία είναι μεγαλύτερα και πιο εμφανή από τα ίδια τα άνθη.

Ευφορβία η ελάβιος (Euphorbia palustris)

Είναι ένα φυτό ύψους 1 περίπου μέτρου, με όρθια μορφή με ωοειδή, ωχροπράσινα φύλλα και κίτρινα λουλούδια, ενωμένα σε σκιάδια, που περιβάλλονται από κίτρινα βράκτεια και ανθίζουν στις αρχές του καλοκαιριού. Το φυτό αυτό φτάνει περίπου το 1 μέτρο σε ύψος, με όρθια και καλαίσθητη μορφή.  Τα φύλλα του φυτού είναι ωοειδή, δηλαδή έχουν σχήμα οβάλ και απλώνονται γύρω από το κεντρικό στέλεχος, συνεισφέροντας στη γεμάτη και πλούσια όψη του. Το χρώμα των φύλλων είναι ωχροπράσινο, δηλαδή ένα ανοιχτό πράσινο με κίτρινους τόνους. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα στοιχεία του φυτού είναι τα άνθη του, τα οποία εμφανίζονται σε σκιάδια. Τα άνθη είναι κίτρινα, ένα ζεστό και ζωηρό χρώμα που συνδυάζεται όμορφα με το ωχροπράσινο των φύλλων. Τα κίτρινα λουλούδια, που είναι μικρά αλλά πολυάριθμα, ενωμένα σε αυτά τα σκιάδια, περιβάλλονται από κίτρινα βράκτεια. Η ανθοφορία του φυτού πραγματοποιείται στις αρχές του καλοκαιριού.

Ευφορβία η πολύχρωμος (Euphorbia polychrome)

Γνωστό και σαν Ευφορβία η επιθυμοειδής (Euphorbia epithymnoides) είναι ένα πολυετές φυτό που είναι γνωστό για την ικανότητά του να επιβιώνει σε ξηρά και φρυγανώδη περιβάλλοντα. Αυτό το είδος φτάνει σε ύψος περίπου μισού μέτρου. Τα φύλλα της Ευφορβίας είναι λαμπερά πράσινα και έχουν ωοειδές ή λογχοειδές σχήμα. Οι ταξιανθίες του φυτού εμφανίζονται την άνοιξη, συνήθως από τον Απρίλιο έως τον Μάιο, και είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές. Αποτελούνται από μικρά άνθη που πλαισιώνονται από κίτρινα βράκτεια φύλλα.

Ευφορβία η ρόμπειος (Euphorbia robbiae)

Το συγκεκριμένο είδος φυτού ανήκει στην κατηγορία των ποωδών φυτών, δηλαδή φυτών που έχουν μαλακούς, μη ξυλώδεις βλαστούς. Φτάνει σε ύψος περίπου 50 εκατοστών, και κατάγεται από τη Μικρά Ασία. Τα φύλλα του φυτού είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και συμβάλλουν στην εμφάνισή του. Είναι δερματώδη στην υφή, το σχήμα τους είναι ωοειδές, δηλαδή στρογγυλό προς την κορυφή και πιο στενό στη βάση, και το χρώμα τους είναι ένα βαθύ, πλούσιο πράσινο. Οι ταξιανθίες του φυτού είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές, καθώς περιβάλλονται από κίτρινα βράκτεια φύλλα και ανοίγουν στις αρχές του καλοκαιριού. Για να αναπτυχθεί σωστά αυτό το φυτό, χρειάζεται να φυτευτεί σε σκιερές θέσεις.

Ευφορβία η σικκιμένσειος (Euphorbia sikkimensis)

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό είδος φυτού που μπορεί να φτάσει σε ύψος λίγο πάνω από το 1 μέτρο. Η εμφάνισή του ενισχύεται από τα λογχοειδή φύλλα του, τα οποία έχουν μακρόστενο και αιχμηρό σχήμα, θυμίζοντας τη λεπίδα λόγχης. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του φυτού είναι οι λαμπρές κόκκινες νευρώσεις που εμφανίζονται στα φύλλα κατά την άνοιξη. Καθώς το καλοκαίρι προχωράει, εμφανίζονται οι ταξιανθίες του φυτού, συνήθως κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Οι ταξιανθίες αυτές περιβάλλονται από κίτρινα βράκτεια φύλλα, τα οποία φωτίζουν ακόμη περισσότερο την εμφάνιση του φυτού.

Ευφορβία η βουλφένειος (Euphorbia wulfeni)

Γνωστή και με το όνομα ευφορβία η ενετή (Euphorbia veneta), πρόκειται για ένα φρυγανώδες φυτό, αειθαλές είδος του οποίου το ύψος φτάνει περίπου το 1 μέτρο, καθιστώντας την σχετικά χαμηλή. Τα φύλλα της είναι δερματώδη, δηλαδή σκληρά και ανθεκτικά, έχουν ένα έντονο πράσινο χρώμα. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά της είναι οι μακριές ταξιανθίες που εμφανίζει, οι οποίες μπορούν να φτάσουν σε μήκος τα 20-25 εκατοστά. Οι ταξιανθίες αυτές είναι όρθιες και φέρουν λαμπερά κίτρινα άνθη. Αυτά τα άνθη κάνουν την εμφάνισή τους από τον Μάιο έως τον Ιούλιο, διανύοντας την καρδιά της άνοιξης και τις αρχές του καλοκαιριού, όταν το φυτό βρίσκεται στην πλήρη ανθοφορία του.

Είδη παχύφυτα

Ευφορβία η βουβαλίνη (Euphorbia bubaline)

Πρόκειται για ένα είδος φυτού με αφρικανική προέλευση, το οποίο έχει ύψος περίπου 30 εκατοστά και φέρει ομοιότητες με έναν μικρό φοίνικα, κυρίως λόγω της μορφολογίας του. Το στέλεχός του είναι σχετικά λεπτό, με πλάτος που κυμαίνεται από 1 έως 2 εκατοστά. Παρά το μικρό του μέγεθος, το στέλεχος αυτό είναι αρκετά στιβαρό και εμφανίζει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: φέρει ουλές, που είναι τα σημάδια από τα φύλλα που έχουν πέσει με την πάροδο του χρόνου. Τα φύλλα του φυτού έχουν σχήμα λογχοειδές, και το μήκος τους φτάνει περίπου τα 10 εκατοστά. Τα φύλλα είναι συνδεδεμένα στο ακραίο τμήμα του στελέχους και κατά τη διάρκεια του χειμώνα, πέφτουν, αφήνοντας γυμνό το στέλεχος.

Ευφορβία των Καναρίων (Euphorbia canariensis)

Το συγκεκριμένο φυτό είναι ένα παχύφυτο, δηλαδή ανήκει στην κατηγορία των φυτών που έχουν την ικανότητα να αποθηκεύουν νερό στους ιστούς τους και έχει τη δυνατότητα να φτάσει σε ύψος τα 2 μέτρα. Το φυτό αυτό χαρακτηρίζεται από τα διακλαδισμένα στελέχη του τα οποία δεν είναι απλά λείες επιφάνειες, αλλά φέρουν αγκαθωτές αυλακώσεις. Η ευφορβία αυτή παράγει και μικρές ταξιανθίες που είναι χρώματος κόκκινου.

Ευφορβία των Καναρίων (Euphorbia canariensis)

Ευφορβία η εχίνος (Euphorbia echinus)

Το συγκεκριμένο φυτό είναι ένα εξαιρετικά διακλαδισμένο είδος, το οποίο ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη μορφολογία του. Σε αντίθεση με τα περισσότερα φυτά, δεν φέρει φύλλα. Τα στελέχη του φυτού είναι πράσινα και είναι ιδιαίτερα διακλαδισμένα, έτσι ώστε να δημιουργούν ένα πολύπλοκο και πυκνό σχήμα. Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της μορφολογίας των στελεχών του φυτού είναι οι αυλακώσεις που τα διατρέχουν κατά μήκος των παρυφών τους. Κάθε στέλεχος φέρει 6 έως 7 αυλακώσεις, οι οποίες δημιουργούν μια ραβδωτή υφή. Επιπλέον, στις αυλακώσεις αυτές, στα σημεία που βρίσκονται κοντά στις παρυφές του στελέχους, σχηματίζονται ζεύγη γκρίζων αγκαθιών.

Ευφορβία η παχεία (Euphorbia obesa)

Το φυτό που περιγράφεται είναι ένα παχύφυτο με καταγωγή από τη Νοτιοαφρικανική περιοχή. Η εμφάνιση του φυτού είναι ιδιόρρυθμη και ξεχωριστή από άλλα παχύφυτα, καθώς δεν φέρει αγκάθια. Το χρώμα του φυτού είναι τέφρα πράσινο, με χαρακτηριστικές ωχροκόκκινες ραβδώσεις που διατρέχουν τα ραβδωτά στελέχη του. Καθώς το φυτό ωριμάζει με το πέρασμα των χρόνων, το στέλεχός του υφίσταται μια μεταβολή στη μορφολογία του. Με τον καιρό γίνεται κυλινδρικό, αποκτώντας μια πιο ομοιόμορφη και καλλωπιστική εμφάνιση.Όσον αφορά την ανθοφορία του φυτού, τα λουλούδια του είναι κιτρινοπράσινα και έχουν κωδωνόμορφο σχήμα. Η ανθοφορία εμφανίζεται στην κορυφή του φυτού και σχηματίζει μια “σφαίρα”, δηλαδή μια σφαιρική ή σχεδόν σφαιρική συγκέντρωση λουλουδιών. Τα λουλούδια ανοίγουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ευφορβία η ισχυρά (Euphorbia valde)

Το φυτό που περιγράφεται είναι ένα μικρό, αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρον παχύφυτο, του οποίου το ύψος του φτάνει περίπου τα 7-8 εκατοστά, κάνοντάς το σχετικά χαμηλό και ιδανικό για περιορισμένους χώρους. Αρχικά, το φυτό έχει σφαιρικό σχήμα, αλλά με την πάροδο του χρόνου, το σχήμα του αλλάζει και γίνεται πιο πεπλατυσμένο, προσφέροντας μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη στην εμφάνισή του.Το χρώμα του φυτού είναι βαθύ πράσινο και οι αυλακώσεις που διατρέχουν το φυτό είναι 8 έως 10, και είναι διάστικτες πλευρινά, δηλαδή κατά μήκος των πλευρών του στελέχους. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το φυτό ανθίζει και οι ταξιανθίες είναι πράσινες, με ένα γλαυκό άρωμα.

Τεχνική καλλιέργειας της Ευφορβίας

Τα ετήσια και διετή φυτά, γενικά, χαρακτηρίζονται από την ανθεκτικότητά τους και την ικανότητά τους να αναπτύσσονται ικανοποιητικά σε όλα τα είδη εδαφών, ακόμα και σε αυτά που είναι φτωχά ή ξερά. Μπορούν να ευδοκιμήσουν τόσο σε περιοχές με πλήρη ηλιοφάνεια, όσο και σε εκείνες με μερική σκίαση. Σε περιοχές όπου οι χειμώνες είναι ιδιαίτερα ψυχροί, τα φυτά που σπέρνονται το φθινόπωρο πρέπει να προστατεύονται με ειδικά καλύμματα, όπως γυάλινους κώδωνες, για να αποφευχθεί η βλάβη τους από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Όσον αφορά τους θάμνους, η Ευφορβία η λαμπρά (Euphorbia fulgens) και η Ευφορβία η κομψότατη (Euphorbia pulcherrima), που είναι γνωστή και ως το «χριστουγεννιάτικο άστρο», καλλιεργούνται καλύτερα σε γλάστρες με χώμα πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία. Οι ανάγκες τους σε νερό είναι σταθερές, ενώ κατά διαστήματα χρειάζονται υγρά λιπάσματα που προστίθενται στο νερό του ποτίσματος. Κατά τη διάρκεια των ζεστών μηνών, το περιβάλλον των φυτών πρέπει να διατηρείται υγρό για να ευνοηθεί η ανάπτυξή τους. Τους χειμερινούς μήνες, οι γλάστρες πρέπει να τοποθετούνται σε θερμοκήπια ή σε εσωτερικούς χώρους που είναι καλά φωτισμένοι και προστατευμένοι από τα ψυχρά ρεύματα. Η θερμοκρασία στον χώρο δεν πρέπει να πέφτει κάτω από τους 15 °C, ενώ τα ποτίσματα θα πρέπει να είναι περιορισμένα, ώστε το υπόστρωμα να παραμένει ελαφρώς υγρό. Το «χριστουγεννιάτικο άστρο» μπορεί να τοποθετηθεί σε εξωτερικούς χώρους τους πιο ζεστούς μήνες, με την προϋπόθεση ότι δεν θα εκτίθεται απευθείας στις ακτίνες του ήλιου. Μετά την περίοδο της ανθοφορίας, είναι απαραίτητο το κλάδεμα, κατά το οποίο οι βλαστοί του φυτού κόβονται στα 15 εκατοστά από τη βάση, ώστε να διατηρηθεί η υγιής ανάπτυξη του φυτού για την επόμενη περίοδο.

Τα ποώδη και φρυγανώδη πολυετή φυτά είναι, κατά κανόνα, ιδιαίτερα ανθεκτικά και προσαρμόζονται εύκολα σε διάφορες συνθήκες καλλιέργειας. Είναι φυτά που δεν απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα, γεγονός που τα καθιστά ιδανική επιλογή τόσο για αρχάριους όσο και για πιο έμπειρους κηπουρούς. Η ικανότητά τους να ευδοκιμούν σε όλα τα είδη εδαφών, ακόμα και σε αυτά που είναι φτωχά σε θρεπτικά στοιχεία, τα καθιστά ανθεκτικά και προσαρμοστικά σε ποικίλες περιβαλλοντικές συνθήκες. Ανεξάρτητα από τη σύσταση του εδάφους, είτε είναι αμμώδες, πετρώδες, ή πηλώδες, τα πολυετή αυτά είδη αναπτύσσονται με επιτυχία, χωρίς να παρουσιάζουν προβλήματα στην ανάπτυξή τους. Ακόμα και σε εδάφη που θεωρούνται άγονα ή ξηρά, αυτά τα φυτά διατηρούν την ανθεκτικότητά τους και εξακολουθούν να επιβιώνουν και να αναπτύσσονται. Αυτό τα καθιστά ιδανική επιλογή για κήπους που βρίσκονται σε περιοχές με λιγότερο γόνιμα εδάφη ή περιορισμένη διαθεσιμότητα νερού.

Η Ευφορβία η χαρακίας (Euphorbia characias) είναι ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό φυτό που έχει την ικανότητα να ευδοκιμεί ακόμη και σε πολύ ξηρά και πετρώδη εδάφη. Αυτό την καθιστά ιδανική επιλογή για περιοχές με φτωχό έδαφος ή χαμηλή υγρασία. Ωστόσο, για να αναπτυχθεί σωστά και να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων της, απαιτεί τοποθεσίες που είναι πλήρως εκτεθειμένες στον ήλιο. Η έκθεση στις ηλιόλουστες συνθήκες είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και την ανθοφορία αυτού του είδους.

Αντίθετα, η Ευφορβία η ελάβιος (Euphorbia lathyris) προτιμά εντελώς διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες. Αυτό το είδος ευδοκιμεί καλύτερα σε υγρά περιβάλλοντα, όπως για παράδειγμα στις όχθες μιας λίμνης ή σε περιοχές με αυξημένη υγρασία στο έδαφος. Η προτίμησή της για υγρές συνθήκες την καθιστά ιδανική για περιοχές όπου το νερό είναι άφθονο ή το έδαφος συγκρατεί την υγρασία.

Τα πολυετή είδη ευφορβιών, γενικά, είναι καλύτερο να φυτεύονται σε εξωτερικούς χώρους είτε κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, συνήθως τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο, είτε την άνοιξη, κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο. Αυτές οι εποχές προσφέρουν τις κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες για τη ρίζωση και την ανάπτυξη των φυτών.

Όταν τα φυτά ολοκληρώσουν την ανθοφορία τους και τα λουλούδια μαραθούν, είναι σημαντικό να πραγματοποιείται κλάδεμα. Τα στελέχη των φυτών κόβονται σύρριζα στο έδαφος, προκειμένου να διευκολυνθεί η ανανέωση της βλάστησης και η διατήρηση της υγείας του φυτού για τις επόμενες καλλιεργητικές περιόδους.

Τα παχύφυτα είδη έχουν παρόμοιες ανάγκες καλλιέργειας με τα κακτοειδή φυτά και ακολουθούν παρόμοιες πρακτικές φροντίδας. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να τηρείται κατά την καλλιέργειά τους είναι η σωστή αποστράγγιση του υποστρώματος. Το έδαφος στο οποίο αναπτύσσονται πρέπει να αποστραγγίζεται άριστα, ώστε να αποφεύγεται η κατακράτηση του νερού. Η στασιμότητα του νερού μπορεί να προκαλέσει σήψη στις ρίζες, η οποία είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για τα παχύφυτα.

Τα παχύφυτα χρειάζονται άφθονο φως καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ανεξαρτήτως εποχής. Είναι φυτά που αντέχουν τις άμεσες ακτίνες του ήλιου χωρίς να εμφανίζουν προβλήματα. Αντίθετα, η έκθεση στο φως είναι αναγκαία για τη σωστή τους ανάπτυξη. Η καλλιέργειά τους σε περιοχές με καλή ηλιοφάνεια, είτε σε εσωτερικούς χώρους με άμεση πρόσβαση στο φως είτε σε εξωτερικούς ηλιόλουστους χώρους, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ευημερία τους. Όσον αφορά το πότισμα, τα παχύφυτα χρειάζονται τακτική υγρασία, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, όταν η ανάπτυξή τους είναι πιο έντονη. Κατά τις περιόδους αυτές, το πότισμα πρέπει να είναι συχνό, αλλά πάντα με προσοχή να μην υπάρχει υπερβολή. Επιπλέον, κατά διαστήματα συνίσταται η προσθήκη υγρών λιπασμάτων στο νερό του ποτίσματος, ώστε να ενισχύονται τα θρεπτικά στοιχεία στο υπόστρωμα και να προωθείται η υγιής ανάπτυξη του φυτού. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης, οι απαιτήσεις των παχύφυτων σε νερό μειώνονται δραματικά. Σε αυτές τις περιόδους, το πότισμα πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο, επιτρέποντας στο υπόστρωμα να στεγνώσει σχεδόν εντελώς. Αυτή η μείωση στην υγρασία βοηθά τα φυτά να εισέλθουν σε κατάσταση λήθαργου και να αποφύγουν προβλήματα που σχετίζονται με το υπερβολικό νερό κατά τους ψυχρότερους μήνες. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας για τη φροντίδα των παχύφυτων κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι η θερμοκρασία. Οι χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να βλάψουν τα φυτά, γι’ αυτό και είναι σημαντικό η θερμοκρασία του περιβάλλοντος να μην πέφτει κάτω από τους 5 °C.

Πολλαπλασιασμός της Ευφορβίας

Τα ετήσια και διετή φυτά σπέρνονται απευθείας στην τελική τους θέση στον κήπο, κυρίως κατά τους μήνες της άνοιξης, συγκεκριμένα τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Όσον αφορά τα διετή φυτά, υπάρχει επίσης η δυνατότητα να σπαρθούν το φθινόπωρο, κατά τον μήνα Σεπτέμβριο. Τα μικρά φυτά πρέπει να αραιώνονται ώστε να επιτευχθούν οι σωστές αποστάσεις μεταξύ τους. Αυτή η διαδικασία εξασφαλίζει ότι κάθε φυτό θα έχει αρκετό χώρο για να αναπτυχθεί πλήρως, χωρίς να ανταγωνίζεται τα γειτονικά φυτά για νερό, θρεπτικά στοιχεία ή φως.

Τα θαμνώδη είδη, όπως η Ευφορβία η κομψοτάτη (Euphorbia pulcherrima) και η Ευφορβία η λαμπρά (Euphorbia fulgens), πολλαπλασιάζονται κυρίως μέσω μοσχευμάτων. Κατά τη διαδικασία αυτή, οι βλαστοί μήκους περίπου 10 εκατοστών συλλέγονται κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, όταν οι συνθήκες είναι ιδανικές για την ανάπτυξη νέων φυτών. Για να αποφευχθεί η εκροή του χαρακτηριστικού γαλακτώδους υγρού που παράγουν οι βλαστοί των ευφορβιών, τα φρέσκα μοσχεύματα βυθίζονται είτε σε κρύο νερό είτε σε καρβουνόσκονη. Αυτή η πρακτική βοηθά στην καλύτερη διαχείριση του υγρού, το οποίο μπορεί να είναι ερεθιστικό και δυσχεραίνει την ανάπτυξη των μοσχευμάτων. Στη συνέχεια, τα μοσχεύματα φυτεύονται σε μη θερμαινόμενο θερμοκήπιο, όπου η θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 18 και 20 °C. Το κατάλληλο υπόστρωμα για τη φύτευσή τους αποτελείται από ένα μείγμα τύρφης και άμμου σε ίσα μέρη, το οποίο προσφέρει τις ιδανικές συνθήκες αποστράγγισης και αερισμού για την ανάπτυξη των ριζών. Μόλις τα μοσχεύματα αναπτύξουν ρίζες, η διαδικασία ολοκληρώνεται με τη μεταφύτευσή τους σε γλάστρες, όπου συνεχίζουν την ανάπτυξή τους μέχρι να γίνουν ώριμα φυτά.

Τα ποώδη και φρυγανώδη πολυετή φυτά μπορούν να πολλαπλασιαστούν με διάφορους τρόπους, όπως με σπόρο, με μοσχεύματα ή με διαίρεση. Η σπορά πραγματοποιείται τον Μάρτιο, χρησιμοποιώντας ψυχρό κασόνι, το οποίο παρέχει τις ιδανικές συνθήκες για τη βλάστηση των σπόρων. Μόλις τα νεαρά φυτά αναπτυχθούν αρκετά, μεταφυτεύονται σε φυτώριο για να συνεχίσουν την ανάπτυξή τους. Στο τέλος της περιόδου αυτής, το φθινόπωρο, τα φυτά μεταφυτεύονται στην οριστική τους θέση στον κήπο. Για τον πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα, οι βλαστοί συλλέγονται κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο. Τα μοσχεύματα που επιλέγονται προέρχονται από τη βάση του φυτού και έχουν μήκος 7-8 εκατοστά. Αυτά τα μοσχεύματα φυτεύονται σε ένα μείγμα από τύρφη και άμμο σε ίσα μέρη. Ο πολλαπλασιασμός με διαίρεση πραγματοποιείται είτε στις αρχές της άνοιξης είτε στις αρχές του φθινοπώρου

Τα παχύφυτα της οικογένειας των ευφορβιών πολλαπλασιάζονται χρησιμοποιώντας φρέσκους σπόρους. Αυτά τα φυτά έχουν την ιδιαιτερότητα να παράγουν συχνά «αρσενικά» και «θηλυκά» λουλούδια σε διαφορετικά φυτά, γεγονός που απαιτεί ειδική διαδικασία για την παραγωγή σπόρων. Για να διασφαλιστεί η επιτυχής γονιμοποίηση και η παραγωγή σπόρων, είναι απαραίτητο να μεταφερθεί η γύρη από τα «αρσενικά» λουλούδια στα «θηλυκά».

Η διαδικασία αυτή γίνεται χειροκίνητα, με τη χρήση ενός μικρού πινέλου. Με το πινέλο συλλέγεται η γύρη από τα «αρσενικά» άνθη και στη συνέχεια εφαρμόζεται προσεκτικά στα «θηλυκά» άνθη, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η γονιμοποίηση. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η παραγωγή σπόρων που μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη νέων φυτών.v